Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 cùng những điểm yếu, điểm mạnh khi triển khai

Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 được các HLV áp dụng khi đội bóng của mình có phần yếu thế so với đối phương . Dạng chiến thuật này có cách triển khai cũng như vận hành tương cũng khá dễ dàng, tuy nhiên cần phải lưu ý nhiều điểm để không bị khắc chế. Cùng tiếp tục tìm hiểu nhiều hơn về 5-4-1 qua bài viết sau nhé.

1. Tổng quan về sơ đồ chiến thuật 5-4-1

Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 đóng vai trò phòng thủ cực tốt

Sơ đồ 5-4-1 là một dạng sắp xếp đội hình chia thành 3 tuyến, tuyến đầu gồm 5 cầu thủ gồm 3 trung vệ và 2 hậu vệ cánh. Tuyến giữa gồm 4 cầu thủ, bao gồm 2 tiền vệ cánh và 2 tiền vệ trung tâm. Cuối cùng là tuyến trên, nó chỉ có 1 cầu thủ là tiền đạo trung phong hay còn được gọi là tiền đạo cắm.

5-4-1 được phát triển để đối phó với các đối thủ mạnh, giảm bớt rủi ro trong khâu phòng ngự. Tuy nhiên, nó yêu cầu sự khéo léo trong việc chuyển đổi giữa 2 trạng thái công và thủ. Bên cạnh đó cầu thủ trên sân cần có kỷ luật và sự tập trung cao độ để thực hiện yếu lược một cách hiệu quả.

Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 không có một người sáng tạo cụ thể. Thay vào đó, nó phát triển từ nhu cầu thực tế của các đội bóng và sự tiến hóa của chiến thuật bóng đá trong xuyên suốt lịch sử. Nhiều HLV và nhà cầm quân đã ứng dụng sơ đồ này và tận dụng lợi thế phòng ngự mà nó mang lại.

Nhìn chung, 5-4-1 thường hay bị ví là sơ đồ bóng đa tẻ nhạt khi chỉ biết chú trọng trong khâu phòng ngự. Có một số trường hợp CĐV quay lưng với đội bóng chỉ vì huấn luyện viên hay thích áp dụng chiến thuật này. Tuy nhiên rõ ràng 5-4-1 có những sức hút rất riêng mà không phải ai cũng có thể triển khai trôi chảy được.

Trên thế giới, có rất nhiều đội hay dùng 5-4-1, thậm chí khi được đánh giá mạnh hơn đối thủ họ vẫn sẽ áp dụng nó. Chẳng hạn như đội tuyển Italia tại UEFA Euro 2016 dưới sự dẫn dắt của HLV Antonio Conte hay Atletico Madrid của HLV Diego Simeone. Tại Việt Nam, ông Park cũng thường hay áp dụng sơ đồ này.

Hiện nay, khi xem bóng đá online, không khó để bạn có thể bắt gặp các đội áp dụng 5-4-1. Dù sao đây cũng là một dạng sơ đồ chiến thuật khá phổ biến và không bị lỗi thời.

2. Cách triển khai sơ đồ chiến thuật 5-4-1

Triển khai sơ đồ 5-4-1 các cầu thủ cần di chuyển hiệu quả

Trong sơ đồ chiến thuật 5-4-1, tiền đạo cắm chơi ở tuyến trên phải duy trì áp lực liên tục lên các hậu vệ đối phương và tự mình độc lập ghi bàn.Cầu thủ chơi ở vị trí này vẫn sẽ được hỗ trợ bởi các tiền vệ tấn công ở khu vực trung tâm. Quan trọng họ phải luôn sẵn sàng cho các pha phản công bên đội mình.

Trong chiến thuật này thì cũng sẽ có 3 kiểu tiền vệ khác nhau. Bao gồm 2 tiền vệ trung tâm, 1 tiền vệ phòng ngự và 1 tiền vệ tấn công. Vì có rất nhiều tiền vệ nên đội hình này phụ thuộc chủ yếu vào việc phối hợp giữa sân và lấy đó làm gốc rễ cho các pha tấn công.

Tiền vệ phải luôn gây sức ép lên hàng công của đối phương và thực hiện các đường chuyền tốt cho tiền đạo. Ngoài ra có thể chuyền bóng cũng như phối hợp cùng các hậu vệ cánh để tạo thêm một chút màu sắc mới trong lối chơi.

Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của đội hình 5-4-1 này chắc chắn là 5 hậu vệ phòng ngự. Chia thành một hàng phòng ngự gồm 3 trung vệ và 2 hậu vệ cánh. Với một bức tường dày đặc đến vậy, các cầu thủ đối phương khó mà phối hợp cũng như lên bóng.

Trong trường hợp áp lực hàng phòng ngự giảm xuống, 2 hậu vệ cánh có thể leo biên cao một chút để bơm bóng cho hàng tiền vệ. Tuy nhiên họ cần phải hết sức chú ý bởi khoảng trống phía sau để lại sẽ khá lớn. Nếu không thì khi dâng cao có thể đẩy 2 trung vệ tách ra thành 2 hậu vệ cánh tạm thời.

Nói chung, trong 3 tuyến của 5-4-1 thì khu vực hàng thủ vẫn là điểm cốt yếu nhất. Họ phải chặn tất cả các đường bóng, phá bóng và không để đối thủ phối hợp. Thêm vào đó 4 cầu thủ tiền vệ sẽ giúp tạo 2 chuyến xe buýt 2 tầng chật hẹp khiến đối thủ lao đao nếu muốn xâm nhập.

3. Điểm mạnh của sơ đồ chiến thuật 5-4-1

Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 áp đảo hàng công đối phương

Như đã nói thì với trận 5 hậu vệ đứng bảo vệ trước khung thành, rất khó để hàng công đối phương có thể vượt qua được. Các HLV nên tự tin áp dụng 5-4-1 nếu đội bóng của mình có những cầu thủ phòng ngự cứng cáp và quyết đoán, cũng có thể trao băng đội trường cho những người chơi ở vị trí này.

Sơ đồ chiến thuật 5-4-1 cũng rất phù hợp cho các pha phản công ở giữa sân. Với một hàng tiền vệ xếp chồng lên nhau như vậy, các hậu vệ cánh có thể dâng cao và chuyển đội hình sang sơ đồ 3-4-3 hoặc 3-6-1 linh hoạt. Đừng lo lắng vì nếu làm như vậy khả năng phòng ngự vẫn sẽ được duy trì nhưng phải hết sức chú ý tới các khoảng trống.

5-4-1 cũng là một sơ đồ giúp đảm bảo thế lực của các cầu thủ, đặc biệt là trong thế trận siêu phòng thủ. Vì 5 hậu vệ không phải di chuyển nhiều, họ chỉ cần dâng cao 1 chút ở 2 biên nếu như cảm thấy có thể tấn công. Trong khi đó 4 tiền vệ cũng không cần hoạt động năng nổ ngoài việc chuyền bóng tốt cho tiền đạo trung phong ghi bàn.

Ngoài ra, 5-4-1 cũng tỏ ra là một đội hình thích hợp để áp đặt lối chơi pressing, Ngay khi 1 cầu thủ đối phương có bóng, vị trí tiền vệ trung tâm cùng 2 trung vệ có thể lao vào giành thế kiểm soát. Trong khi đó khoảng trống mà họ để lại vẫn có bên phía cầu chủ chạy cánh khỏa lấp. Áp dụng tốt điều này sẽ khiến đối thủ bị suy giảm thể lực.

Nếu xem bóng đá trực tiếp hôm nay thường xuyên, các bạn có thể thấy sơ đồ chiến thuật 5-4-1 được HLV áp dụng theo diễn biến trận đấu chứ không phải là từ đầu đến cuối. Chẳng hạn nếu đang dẫn trước có thể chuyển thành 5-3-2 hoặc nếu đang muốn tìm bàn thắng thì chuyển thành 3-2-4-1 hoặc 3-6-1.

4. Điểm yếu của sơ đồ chiến thuật 5-4-1

Sơ đồ 5-4-1 cũng có những mặt hạn chế riêng

Điểm yếu lớn nhất khi triển khai chiến thuật 5-4-1 có lẽ là trong khâu tấn công. Vì đây là đội hình chuyên về phòng ngự nên mặt trận tuyến trên dễ bị lép vế. Với chỉ 1 tiền đạo, người chơi ở vị trí này tỏ ra quá đơn độc. Đối thủ chỉ cần xếp 2 hoặc 3 hậu vệ là đủ để ngăn cản. Vì vậy 2 tiền vệ cánh của dàn tuyến giữa phải thường xuyên dâng cao để rót bóng vào bên trong.

5-4-1 cũng được cho là sẽ dễ tan vỡ khi đối thủ áp dụng đội hình 3-6-1 hoặc 3-4-3. Nói chung, để khắc chế 5-4-1 thì người ta chỉ cần triển khai những lối chơi thiên về bóng bổng hoặc kiểm soát tầm trung tuyến. Đôi lúc, có HLV còn bắt đội mình chuyền bóng dài bên sân nhà để nhằm giãn 2 tuyến của 5-4-1.

Bên cạnh đó, khi áp dụng 5-4-1 và phải nhận nhiều bàn thua thì sẽ rất nản chí. Việc cứ dùng đội hình này trong khi đội bóng cần bàn thắng xem ra là một điều tương đối thừa thãi. Như đã nói, lối chơi kiểu dựng 2 buýt này không được người hâm mộ xem trọng vì nó không phản ánh được tính chiến thuật.

Tổng quan lại thì sơ đồ 5-4-1 có những tác hại và điểm yếu cần phải được người cầm quân cân nhắc. Nó rất phù hợp trong một số tình huống cố hữu, nhưng cần phải đảm bảo rằng đội bóng đã chuẩn bị kỹ lưỡng và có khả năng điều chỉnh để đối phó với các tình thế có thể xảy đến trong trận.

Hy vọng, sau những chia sẻ bên trên của galaxy6623 các bạn đã phần nào hiểu hơn về sơ đồ chiến thuật 5-4-1. Theo nhận định chung thì cách sắp xếp đội hình này vẫn còn phù hợp với triết lý bóng đá hiện đại.